De biologische klok regelt ons slaap- en waakritme volgens een vast patroon gedurende een periode van 24 uur. Dit ritme wordt ook wel het circadiane ritme genoemd (circa = ongeveer en dia = dag). Het regelcentrum van de biologische klok bevindt zich in de hypothalamus. De hypothalamus speelt daarnaast een rol bij de regulatie van ademhaling, bloeddruk, lichaamstemperatuur, het honger- en dorstgevoel, emoties en voortplantingsgedrag.
De biologische klok zorgt ervoor dat processen zoals spijsvertering en slaap-waakritmes iedere dag volgens een vast patroon verlopen. Dit patroon is zo goed afgestemd dat ons lichaam dit blijft volgen, zelfs in een donkere kamer zonder klok. Licht heeft echter een grote invloed op de biologische klok.
De oogzenuw is verbonden met de biologische klok. Onder invloed van licht reguleert de pijnappelklier (epifyse) de aanmaak van het hormoon melatonine. Dit hormoon wordt vaak het "slaaphormoon" genoemd, maar in werkelijkheid functioneert het meer als een donkerhormoon. Bij nachtdieren is het melatoninegehalte in het bloed 's nachts hoog, terwijl zij wel actief zijn. Het tegenovergestelde effect heeft het hormoon bij mensen. Bij mensen signaleert melatonine dat het nacht is, wat het lichaam voorbereidt op slaap.
Een ander hormoon dat betrokken is bij de biologische klok is cortisol. Cortisol, dat wordt geproduceerd in de bijnierschors, staat bekend als het "stresshormoon". Het zorgt ervoor dat het lichaam actief wordt door het verhogen van de bloedsuikerspiegel, bloeddruk, hartslag en spierspanning. Cortisol wordt vooral in de vroege ochtend geproduceerd. Als je 's nachts stress ervaart, kan je cortisolniveau te hoog blijven, waardoor je moeilijk in slaap komt.
De biologische klok regelt de balans tussen deze twee hormonen. Bij het ontwaken is het cortisolniveau het hoogst. Gedurende de dag neemt dit niveau geleidelijk af, terwijl de melatonineproductie toeneemt naarmate het donker wordt.
Reactie plaatsen
Reacties